Phòng ngừa bệnh huyết khối do xơ vữa động mạch

Hàng năm trên thế giới có khoảng 7 triệu người tử vong vì nhồi máu cơ tim và 5 triệu người tử vong vì đột quỵ. Đây là hai trong những căn bệnh gây tử vong hàng đầu hiện nay và đều xuất phát từ một nguyên nhân, đó là hậu quả của chứng huyết khối do xơ vữa động mạch (gọi tắt là huyết khối xơ vữa). Và theo dự báo của WHO thì huyết khối xơ vữa sẽ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu vào năm 2020.

 

Nguyên nhân huyết khối xơ vữa

Có thể hiểu nôm na là chất béo tích tụ trong thành động mạch và tạo thành mảng xơ vữa động mạch. Khi mảng xơ vữa bị vỡ ra, tại những chỗ này, máu sẽ bị hoạt hóa và đông cục gây tắc động mạch. Những cục máu đông đó được gọi là huyết khối.

Nguyên nhân chủ yếu của xơ vữa động mạch xuất phát từ sự thụ động trong cuộc sống, ít vận động, chế độ ăn uống không hợp lý, nhiều dầu mỡ, thường xuyên hút thuốc lá, uống bia rượu, stress… Bệnh thường xảy ra ở những người trung niên (trên 40 tuổi). Bên cạnh đó, những người béo phì, cao huyết áp, đái tháo đường, đều là đối tượng nằm trong tầm ngắm của chứng huyết khối xơ vữa. Yếu tố di truyền cũng khiến nguy cơ mắc bệnh huyết khối xơ vữa tăng cao.

Ở Việt Nam, trong những năm gần đây, tỷ lệ mắc bệnh huyết khối xơ vữa ngày càng tăng cao và ngày càng có nhiều người trẻ tuổi bị huyết khối xơ vữa.

Những biến cố gây tử vong cao

Nhồi máu cơ tim: Là hiện tượng xảy ra khi huyết khối xuất hiện ở động mạch vành (động mạch dẫn máu nuôi tim), dẫn đến chết mô tim, loạn nhịp tim, thậm chí ngưng tim.

Hình thành huyết khối-nguyên nhân gây tử vong cao

Nhồi máu cơ tim thường xảy ra đột ngột, nhanh và rất nguy hiểm. Khoảng 30% bệnh nhân chết trước khi kịp đến bệnh viện. Trong số những người nhập viện, có 5 đến 10% chết do các biến chứng như suy tim, choáng tim, rối loạn nhịp tim.

Theo thống kê cứ 6 người bị nhồi máu cơ tim thì có 1 người sẽ bị tái phát cơn nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tử vong do tim mạch sau 1 năm.(2)

Đột quỵ (hay còn gọi là Tai biến mạch máu não - TBMNN): là căn bệnh nguy hiểm đứng thứ ba sau tim mạch và ung thư. Ở Việt Nam, tuy chưa có con số thống kê chính xác, nhưng theo số liệu của các bệnh viện chuyên tim mạch như Bệnh viện Tim TW, Tp HCM, Hà Nội… 30% số bệnh nhân nhập viện là do mắc TBMMN. Còn ở khoa Hồi sức cấp cứu của các bệnh viện, bệnh nhân đột quỵ chiếm đa số.

TBMMN dạng nhũn não xảy ra khi xuất hiện huyết khối ở động mạch dẫn máu lên não. Nếu nhẹ có thể

Để có thông tin về các phòng trị bệnh, bạn có thể gọi số điện thoại miễn cước 18001505 hay truy cập website: www.benhhuyetkhoi.com.

bị tê liệt nửa người, trường hợp nặng, bệnh nhân có thể ngưng thở và tử vong. TBMMN khởi phát rất nhanh, rất đột ngột với ít dấu hiệu cảnh báo, nhưng sẽ gây chết người nếu không xử lý thật nhanh. Cứ 7 người bị TBMMN sẽ có 1 người tái phát sau 1 năm nếu không biết cách điều trị, phòng ngừa. Và hiện nay, TBMMN cũng xuất hiện nhiều ở những người trẻ tuổi.(2)

Phòng ngừa và điều trị hiệu quả

Việc phòng bệnh bao giờ cũng tốt hơn chữa bệnh. Do vậy, mỗi người cần phải tập cho mình có một lối sống lành mạnh, vận động thường xuyên, ăn uống hợp lý, hạn chế những thức ăn chứa nhiều chất béo và cũng như các tác nhân gây hại như rượu bia, thuốc lá trong cuộc sống hằng ngày.

Đặc biệt lưu ý, các biến chứng của huyết khối xơ vữa có nguy cơ gây tử vong rất cao nên việc điều trị phải hết sức khẩn trương, đặc biệt là trong khoảng 3 giờ đầu. Do vậy, khi phát hiện ra các biến chứng, bệnh nhân phải ngay lập tức đến bệnh viện để điều trị kịp thời.

Với những người đã mắc bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch, điều quan trọng nhất là phải tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ một cách nghiêm ngặt, từ lịch thăm khám đến việc dùng thuốc... Hậu quả có thể bạn không thấy tức thời, nhưng sau 5- 10 năm, tính mạng của bạn có thể bị đe dọa.

• Ths.BS Hồ Huỳnh Quang Trí

(Trưởng khoa Hồi sức, Viện Tim TP Hồ Chí Minh)